آینده انرژی و نفت

به نظر من مردم ایران باید با دقت بالایی اخبار مرتبط با انرژی رو دنبال کنن. روند تغییرات در بازار انرژی تاثیر زیادی روی اقتصاد کشور ما داره. از اونجاییکه ایران در بخش بزرگی از قرن اخیر بیشتر درامدش رو از فروش نفت و فرآورده های نفتی به دست می آورده، اینکه اینده انرژی به چه سمتی می ره می تونه تاثیر زیادی رو آینده مردم ایران داشته باشه.

نگران کننده برای ما، جذاب برای بیشتر دنیا

این عنوانیه که میشه به پیشبینی ها آینده انرژی در جهان داد. با توجه به روند پیشرفت در بخش های مختلف صنعتی، به نظر نمی رسه شکل سنتی از فروش نفت بتونه برای سال های زیادی جوابگوی اقتصاد ما باشه. شاید بشه گفت ایران نهایتا 10 سال وقت برای فروش نفت داره و بعد از اون، فروش نفت دیگه سود چندانی برای تولید کننده ها ایجاد نمی کنه. عربستان از همین حالا برای فروش هرچه بیشتر نفت دور برداشته، شاید چون می دونه بعد از گذشت این دوره طلایی دیگه مشتری زیادی برای نفت باقی نخواهد موند.

در بازار انرژی چه اتفاقای داره می افته

اولین نکته ای که باید بهش اشاره کرد اینه که بیشتر نفت مصرفی جهان در حال حاضر سوزونده میشه. مصرف نفت برای تولید مواد پلیمری خیلی کمتر از میزان استفاده از اون به عنوان سوخته، پس اگه نفت به عنوان سوخت دیگه مطرح نباشه، قیمتش به شدت پایین خواهد اومد.

یکی از بزرگترین کاربردهای نفت، سوزوندنش به عنوان سوخت برای تولید برق و گرماست. با توجه به امارهای اقتصادی همین حالا هم (بدون توجه به تاثیر بر روی محیط زیست) تولید برق از انرژی خورشیدی از تولیدش از نفت ارزون تر در میاد. اینکه کشورهای بزرگ چرا الان اقدام به تولید برق از نور خورشید نمی کنن عموما به دو دلیله: یکی اینکه هزینه زیادی برای تولید نیروگاه های فسیلی قبلی انجام شده و هزینه جایگزینی اونها با پنل های خورشیدی زیاده پس ترجیح میدن صبر کنن تا نیروگاه های فعلی فرسوده بشن و بعد جایگزینشون کنن. دومین دلیل، به تکنولوژی باتری ها برمیگرده. متاسفانه نیروگاه های خورشیدی تنها در طول روز برق تولید می کنن (و در تابستان بیش از زمستان) پس باید به نحوی در زمان پیک تولید، برق برای مصرف ذخیره بشه. از اونجایی که تکنولوژی باتری های فعلی امکان ذخیره حجم زیاد از انرژی با قیمت مناسب رو نداره تا زمان ایجاد این تکنولوژی، استفاده از پنل های خورشیدی محدود میشه.

کاربرد بزرگ دیگه نفت استفاده از اون برای تولید سوخت خودروهاست. البته همین حالا هم تسلا خودروهای برقی ای تولید کرده که در سطح یک ماشین بنزینی امکانات دارن (و حتی بیشتر) و به طور کامل با برق کار می کنن. در حال حاضر تقریبا همه شرکت های بزرگ تولید خودرو برنامه های وسیع برای تولید خودروی برقی دارن و به نظر میرسه تا 10 سال آینده سهم بزرگی از خودروها تنها با برق کار کنن. در بازار خودرو هم یکی از دلایل محدود بودن استفاده از خودروهای برقی تکنولوژی باتری های اونهاست که سرعت شارژ و ظرفیت محدودی داره.

همینطورکه به نظر میرسه تمام بازار انرژی به نوعی وابسته به یک تغییر اساسی در تکنولوژی باتری هاست. بعد از این تغییر احتمالا فروش نفت به مراتب سخت تر خواهد شد.

ایران چه خواهد کرد؟

در حال حاضر که به نظر نمی رسد برنامه طولانی مدتی برای کاهش وابستگی کشور به درآمد نفتی وجود داشته باشد، یا اگر وجود داشته باشه حرکت در مسیر اجراش صورت نمی گیره. با وجود اینکه دولت ادعا می کنه تنها 40% از بودجه از محل فروش نفت حاصل می شه اما باید دید چقدر از درآمد ارزی کشور از نفت ایجاد می شه. باتوجه به محدودیت های ارزی فعلی، برای کسب و کارهای داخلی کوچک فروش محصول در خارج از کشور تقریبا غیر ممکن است. درصد بسیار محدودی از کارخانه ها فروش خارجی دارن، بنابراین درآمد ارزی ایران به طور کامل به فروش نفت وابسته است. در صورت ارزان شدن نفت (که از همین حالا هم شروع شده) ایران درآمد خارجی اش را از دست می دهد و مردم برای خرید محصولات خارجی با مشکلات بیشتری روبه رو می شوند.