چرا اپلیکیشن های فارسی همه پولی می شوند؟

این سوال رو چند وقت پیش توی قسمت نظرات یه برنامه توی کافه بازار دیدم (من مثل استاکرا می رم نظرات برنامه های دیگه رو هم میخونم ببینم مردم چی میگم در موردشون). جواب این سوال کمی طولانیه.

واقعیت اینه که با توجه به شرایط اقتصادی ایران، بازار IT یکی از معدود بازارهایی بوده که امکان ورود بهش راحته و البته بدون سرمایه زیاد میشه توش پول در آورد. از طرف دیگه این بازار یه بازار تخصصیه. به خاطر جذاب بودن این بازار تعداد زیادی از افراد غیر کامپیوتری وارد این بازار شدن و سرمایه گذاری کردن تا بتونن ازش پول در بیارن. کارگر های این بازار (افرادی که تولید را انجام میدن) برنامه نویس ها هستن. ورود تعداد زیاد سرمایه گذار باعث شده که درخواست برای برنامه نویس زیاد بشه و از اونجایی که برنامه نویسی یه کار تخصصیه که به صورت همزمان به هوش و تجربه نیاز داره و البته نسبتا هم سخته (و بیشتر ایرانی ها دنبال کار راحتن) تعداد برنامه نویس های توی بازار در حدی نسبتا ثابت مونده، در حالی که بازار کلی بزرگ شده.

خب این باعث شده که درخواست برای برنامه نویس بیش از تعدادش بشه، در نتیجه شرکتای بزرگ شروع کردن حقوقهای بالاتری به برنامه نویساشون دادن که از اونجا نرن، و در نهایت این باعث شرایط فعلی شد. در حال حاضر یک برنامه نویس نسبتا تازه کار (با یکسال سابقه) در اندروید به سادگی می تونه 3 تومن در ماه دربیاره که حقوق نسبتا بالاییه و البته در تهران من تا به حال برنامه نویس بیکار ندیدم (مگر اینکه خودش نخواد کار کنه)

این بخش می رسونمون به یه طرف از مشکل. در نتیجه گفته های قبل هزینه ساختن یه برنامه بالا میره. برای ساختن یه برنامه ساده، یکی از همون بازی ها که کاربر میره توش و یه دقیقه بازی میکنه و اخرشم میره در قسمت نظرات می گه “به درد نمی خورد، کلش آو کلن بهتره” یه تیم حداقل دو نفره حداقل شیش ماه کار کردن (این یعنی یه بازی ساده) که با یه حساب ساده فقط هزینه برنامه نویسش میشه حدود 40 میلیون، تازه برنامه به محتوا و گرافیست و خیلی چیزای دیگه هم نیاز داره ولی ما صفر رو در نظر می گیریم. طبیعتا هیچ کس نمیاد 40 میلیون پول بذاره و اخرشم به طور رایگان منتشرش کنه (برنامه های رایگان خارجی که منتشر میشن داستان متفاوتی دارن که بعدا بهش می پردازم)

حالا باید دید که این برنامه از چه راه هایی می تونه درآمد داشته باشه، یکی نمایش تبلیغاته، یکی فروش کلی برنامه، یکی هم فروش درون برنامه ایه است:

• تبلیغات: گذاشتن تبلیغات در برنامه از همه نظر واسه توسعه دهنده بیچاره ضرره. نهایتا شرکت تبلیغ دهنده واسه هر کلیک روی تبلیغ میخواهد بهش 60 تا تک تومن بده (بله 60 تا تک تومن!) بعدم کاربر کلا به تبلیغات اهمیتی نمیده و هیچ کلیکی نمی کنه. تنها در صورتی از این روش اپ میتونه سود کنه که چند میلیون کاربر داشته باشه، تا از بین این چند میلیون شاید دو سه نفر لطف کنن و روی تبلیغ کلیک کنن که مجموعا روزی بخواد 200 هزار تومن دربیاره (برای این رقم باید چند هزار نفر کلیک کنن!) که آخرشم هزینه ها رو پوشش نمیده. قسمت جالب اینه که اخرش کلی از کاربرا میرن در قسمت نظرات و می گن که “برنامه اش به درد نمی خوره، توش پر از تبلیغه!”
• فروش کلی برنامه: در این روش توسعه دهنده برای کل برنامه اش یه قیمت میذاره و میگه هر کاربری که اینو میخواد پول بده. از اونجایی که برخی توسعه دهنده از این روش سوءاستفاده کردن و اعتماد مردم از بین رفته، معمولا مردم برای اپ هایی که ندونن چیه پولی نمیدن. در واقع در حال حاضر درصد خیلی کمی از اپ های فروشی، با این روش پول در میارن. البته این تا حد زیادی محدود به ایرانه چون در ایران از ابتدا برای برنامه ها ما پولی پرداخت نکردیم و همیشه ویندوز 199$ رو کرک شده گرفتیم و نصب کردیم. اگه از روز اول 700 هزار تومن برای ویندوز پرداخت می کردیم یا یه بازی رو 300 هزار تومن میخریدیم دیگه به نظرمون بازی 10 هزارتومنی گرون نمی رسید.
• فروش درون برنامه ای: توی این روش، توسعه دهنده اون قسمتی رو که همه ایرانی ها دوست دارن یعنی بخش رایگان رو گذاشته، اما دقیقا همونجای برنامه که خیلی دوستش خواهند داشت رو پولی کرده. شاید با خودتون بگید چقدر نامردن، اما واقعیت اینه که اگه این کار رو نکنه رسما هیچ کاربری نمیخره. تازه با این وجود که معمولا قسمت خوب برنامه پولی شده، اما بازم با توجه به اماری که من از برنامه های مختلف گرفتم 90% کاربرا فقط از قسمت رایگان استفاده می کنن و پول نمی دن. (حتی اگه قسمت پولی 2 هزار تومن باشه)
• روش فروش بازی ها: حالا می رسیم به روش فروش بازیها، که توش الماس و جم این چیزا فروخته میشه. شما ممکنه برید کلش آو کلن بازی کنید و بگید، وای خدا خیرش بده خیلی خوب درست کرده رایگانم هست. اما در واقعیت بازی کردن شما در اون بازی بخشی از سرمایه تولید کننده است، در واقع این بازی ها به نحوی ساخته میشن که همیشه رقابتی باشن. در این رقابت افرادی که پول پرداخت می کنن همیشه جلو هستن، در حقیقت ماجرا افرادی که رایگان از بازی استفاده می کنن نقش مترسک هایی رو دارن که دیگران رو به خرید وادار می کنن (طرف دوبار از تو شکست میخوره بعد میگه صب کن الان بهت میگم، میره کلی جم میخره و میزنه داغونت میکنه). در نتیجه سازنده بازی به همه کاربرها اجازه میده که بازی کنن، اما افرادی که رایگان بازی می کنن همیشه عقب هستن و کمک می کنن تا بقیه بیشتر توی بازی پول خرج کنن. در این روش در واقع کاربر وقتش رو داره توی بازی خرج می کنه (که البته ممکنه به اندازه پول براش ارزش نداشته باشه)

در نهایت میشه دید که چرا برنامه های ایرانی در حال پولی شدن هستن (کسی پولکی تر نشده، همه از اول پولکی بودن فقط شرایط تغییر کرده). دلیلش اینه که هزینه تولید خیلی خیلی بالاست و از طریق روشهایی مثل تبلیغ هم به هیچ عنوان نمیشه این هزینه رو پوشش دارد و تازه باعث نارضایتی کاربر هم میشه. پس نهایتا می رن سراغ پولی کردن برنامه. واقعیت اینه که خارج از مرزهای ایران برنامه ها همیشه پولی بودن. اونایی که ما هم به رایگان استفاده می کردیم معمولا محصول یک شرکت یا موسسه خیلی بزرگ است که به صورت بخشی از یه پروژه با هدف های مختلف منتشر کرده (معمولا با هدف افزایش نفوذ)، یا منتشر شده توسط یه دانشجو است که با هدف درست کردن یه رزومه برای خودش درست کرده. اما اگه توی مارکت های خارجی با دقت بشمارید همیشه تعداد برنامه های پولی یا تبلیغی خیلی بیشتر بوده.